Επιλόχειος Κατάθλιψη

Τι είναι η επιλόχειος κατάθλιψη;

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που μπορεί να εμφανιστεί στις γυναίκες μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα παρατηρούνται συνήθως εντός των πρώτων εβδομάδων ενώ μπορούν να διαρκέσουν έως και ένα έτος. Πιο συγκεκριμένα τα συμπτώματα που παρατηρούνται είναι συναισθήματα θλίψης, έντονης ανησυχίας, ευερεθιστότητας, εξάντλησης, απώλειας ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, δυσκολία στη σύνδεση με το μωρό, αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο, αίσθημα αναξιότητας ή ενοχής ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις, σκέψεις αυτοτραυματισμού ή ακόμα και αυτοκτονίας. Η εκδήλωση της επηρεάζεται από ορμονικές αλλαγές, προηγούμενο ιστορικό ψυχικών διαταραχών, στρες, έλλειψη υποστήριξης και άλλους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες.

Ποια είναι τα είδη της επιλόχειου κατάθλιψης;

Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν κατηγοριοποιείται σε πολλά επίσημα “είδη”, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει διάφορες μορφές και εκδηλώσεις που διαφέρουν σε σοβαρότητα και διάρκεια. Παρακάτω είναι οι κύριες κατηγορίες που συνήθως αναγνωρίζονται:

1. Επιλόχειος Θλίψη (Baby Blues)

Η επιλόχειος θλίψη (Baby Blues) είναι η πιο ήπια μορφή ψυχικής διαταραχής που μπορεί να εκδηλωθεί μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κλάμα χωρίς προφανή λόγο, άγχος, ευερεθιστότητα, και διακυμάνσεις στη διάθεση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, έρευνες έχουν δείξει πως εμφανίζεται σε περίπου 50-80% των γυναικών και διαρκεί συνήθως μερικές ημέρες έως και δύο εβδομάδες. Παρόλα αυτά θεωρείται φυσιολογική αντίδραση και δεν απαιτεί ιατρική θεραπεία για να αντιμετωπιστεί.

2. Επιλόχειος Κατάθλιψη (Postpartum Depression)

Η επιλόχειος κατάθλιψη (Postpartum Depression) είναι πιο σοβαρή και διαρκεί περισσότερο από την επιλόχειο θλίψη (Baby Blues). Μερικά από τα συμπτώματα της είναι έντονη θλίψη, απελπισία, έλλειψη ενέργειας, προβλήματα ύπνου, και δυσκολία στη φροντίδα του μωρού ή του εαυτού της. Έρευνες έχουν δείξει ότι επηρεάζει περίπου 10-15% των νέων μητέρων. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται επαγγελματική θεραπεία, όπως ψυχοθεραπεία ή ακόμα και φαρμακευτική αγωγή αν αυτή θεωρηθεί αναγκαία για την εξάλειψη της.

3. Επιλόχειος Αγχώδης Διαταραχή (Postpartum Anxiety Disorder)

Η επιλόχειος αγχώδης διαταραχή (Postpartum Anxiety Disorder) περιλαμβάνει έντονο άγχος και ανησυχία που μπορεί να φτάσει σε κρίσεις πανικού. Οι μητέρες μπορεί να νιώθουν συνεχώς αγχωμένες ή φοβισμένες για την υγεία του μωρού ή για τη δική τους ικανότητα να είναι καλές μητέρες. Αντιμετωπίζεται συνήθως με ψυχοθεραπεία ή ακόμα και φαρμακευτική αγωγή αν αυτή θεωρηθεί αναγκαία για την εξάλειψη της.

4. Επιλόχειος Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Postpartum Obsessive-Compulsive Disorder – OCD)

Στην επιλόχειο ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (Postpartum Obsessive-Compulsive Disorder – OCD) παρατηρούνται επίμονες και ανεπιθύμητες σκέψεις (εμμονές) και συμπεριφορές (ψυχαναγκασμοί) που στοχεύουν στη μείωση του άγχους που δημιουργούνται στην καθημερινότητα της νέας μητέρας. Επιπλέον οι μητέρες μπορεί να έχουν φόβους ότι θα βλάψουν το μωρό τους ή εμμονές σχετικά με την καθαριότητα. Για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται ψυχοθεραπεία και μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή αν αυτό κριθεί απαραίτητο.

5. Επιλόχειος Ψύχωση (Postpartum Psychosis)

Η επιλόχειος ψύχωση (Postpartum Psychosis) είναι η πιο σοβαρή και ταυτόχρονα η πιο σπάνια μορφή. Πιο συγκεκριμένα επηρεάζει περίπου 1-2 στις 1000 γυναίκες. Περιλαμβάνει παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, έντονη σύγχυση, αποδιοργάνωση σκέψης και συμπεριφοράς και, σε κάποιες περιπτώσεις, αυτοκτονικές ή βίαιες σκέψεις. Καθώς είναι πολύ σοβαρή μορφή επιλόχειου κατάθλιψης απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση από ψυχίατρο και συχνά νοσηλεία.

6. Επιλόχειος Μετατραυματική Διαταραχή Άγχους (Postpartum Post-Traumatic Stress Disorder – PTSD)

Η επιλόχειος μετατραυματική διαταραχή άγχους (Postpartum Post-Traumatic Stress Disorder – PTSD) μπορεί να προκληθεί από τραυματικές εμπειρίες κατά τον τοκετό ή την εγκυμοσύνη. Στα συμπτώματα παρατηρούνται αναβιώσεις του τραύματος, αποφυγή, υπερεγρήγορση και δυσκολία στο δέσιμο με το μωρό. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί είναι μέσω ψυχοθεραπείας και υποστηρικτικής φροντίδας.

Κάθε μορφή της επιλόχειου κατάθλιψης απαιτεί διαφορετική προσέγγιση θεραπείας και υποστήριξης καθώς η σοβαρότητα τους διαφέρει. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας της μητέρας.

Ποια είναι τα στάδια της επιλόχειου κατάθλιψης;

Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν έχει τυπικά «στάδια» όπως άλλες διαταραχές, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε διάφορες φάσεις που διαφέρουν σε ένταση και διάρκεια. Παρακάτω τα κύρια στάδια της επιλόχειου κατάθλιψης:

1. Πρώιμο Στάδιο: Επιλόχειος Θλίψη (Baby Blues)

• Εμφανίζεται μέσα στις πρώτες 2-3 ημέρες μετά τον τοκετό και διαρκεί έως και δύο εβδομάδες.
• Χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές διακυμάνσεις, κλάμα χωρίς προφανή λόγο, ευερεθιστότητα, άγχος, και ήπια κατάθλιψη.
• Θεωρείται μια φυσιολογική αντίδραση στις ορμονικές αλλαγές και την προσαρμογή στη νέα ζωή με το μωρό.

2. Οξεία Φάση: Εμφάνιση Επιλόχειου Κατάθλιψης

• Ξεκινά συνήθως 2 εβδομάδες μετά τον τοκετό και μπορεί να εκδηλωθεί έως 6 μήνες μετά, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και ένα χρόνο μετά.
• Τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα και επίμονα σε σχέση με το πρώιμο στάδιο, όπως επίμονη θλίψη, κόπωση, δυσκολία στη συγκέντρωση, προβλήματα στον ύπνο (ακόμα και όταν το μωρό κοιμάται), απώλεια όρεξης ή υπερφαγία.
• Οι μητέρες σε αυτό το στάδιο μπορεί να έχουν αίσθημα αναξιότητας, ενοχής, και ανικανότητας να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της μητρότητας.

3. Χρόνια Φάση: Παρατεταμένη Επιλόχειος Κατάθλιψη

• Αν τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης παραμείνουν χωρίς θεραπεία μπορεί να γίνει χρόνια και να διαρκέσει για μήνες ή και χρόνια.
• Σε αυτό το στάδιο η καθημερινή ζωή της μητέρας, οι σχέσεις της, και η δυνατότητα φροντίδας του μωρού επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό.
• Μπορεί να προκύψουν προβλήματα στη σύνδεση με το μωρό, προβλήματα στον γάμο ή στις σχέσεις με τα άλλα μέλη της οικογένειας.

4. Στάδιο Ανάρρωσης και Αποκατάστασης

• Με την κατάλληλη θεραπεία οι μητέρες μπορούν να αρχίσουν να ανακτούν την ψυχική τους υγεία.
• Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό ψυχοθεραπείας, φαρμακευτικής αγωγής, υποστηρικτικών ομάδων και αλλαγών στον τρόπο ζωής.
• Η διάρκεια της ανάρρωσης και της αποκατάστασης ποικίλλει ανάλογα με την ένταση της κατάθλιψης και την ανταπόκριση στη θεραπεία.
• Η υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους, καθώς και οι ομάδες υποστήριξης για νέες μητέρες, παίζουν σημαντικό ρόλο στην πλήρη ανάρρωση και σίγουρα θα επιφέρει πιο σύντομα και αποδοτικά αποτελέσματα.

Αν και αυτά τα στάδια περιγράφουν την τυπική εξέλιξη της επιλόχειου κατάθλιψης, κάθε γυναίκα μπορεί να βιώσει την κατάσταση τελείως διαφορετικά.

Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης της επιλόχειου κατάθλιψης;

Η επιλόχειος κατάθλιψη προκαλείται από έναν συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Οι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξή της ποικίλουν. Ακολουθούν οι κύριες αιτίες και παράγοντες εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης:

1. Βιολογικοί Παράγοντες

• Ορμονικές Αλλαγές: Μετά τον τοκετό, οι γυναίκες βιώνουν δραματικές αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Η απότομη μεταβολή αυτών των ορμονών μπορεί να επηρεάσει τη χημεία του εγκεφάλου και τη διάθεση με αποτέλεσμα να εκδηλωθεί επιλόχειος κατάθλιψη.
• Θυρεοειδικές Διαταραχές: Οι ορμονικές διαταραχές που σχετίζονται με τον θυρεοειδή μπορούν επίσης να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης.
• Κούραση και Έλλειψη Ύπνου: Η σωματική εξάντληση από τον τοκετό και η συνεχής ανάγκη για φροντίδα του νεογέννητου, που συχνά περιλαμβάνει διακοπτόμενο ύπνο, μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική υγεία της μητέρας.

2. Ψυχολογικοί Παράγοντες

• Προηγούμενο Ιστορικό Κατάθλιψης ή Αγχώδους Διαταραχής: Οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης, αγχώδους διαταραχής ή άλλων ψυχικών διαταραχών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν επιλόχειο κατάθλιψη μετά τον τοκετό.
• Στρες και Προσαρμογή στη Νέα Μητρότητα: Οι ψυχολογικές πιέσεις που προκαλούνται από την φροντίδα ενός νεογέννητου, σε συνδυασμό με τις προσδοκίες της κοινωνίας και της οικογένειας, μπορούν να αυξήσουν το άγχος και την κατάθλιψη.
• Αίσθημα Ανεπάρκειας ή Ενοχής: Οι νέες μητέρες μπορεί να νιώσουν ανεπάρκεια, ενοχή, ή ακόμη και ντροπή εάν δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στη νέα τους ζωή, καθημερινότητα ή αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της μητρότητας.

3. Κοινωνικοί και Περιβαλλοντικοί Παράγοντες

• Έλλειψη Υποστήριξης: Η απουσία συναισθηματικής και πρακτικής υποστήριξης από το σύντροφο, την οικογένεια ή τους φίλους της μητέρας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον τοκετό.
• Σχέσεις και Οικογενειακά Προβλήματα: Οι συγκρούσεις στη σχέση με τον σύντροφο ή εντάσεις στην οικογένεια μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική υγεία της μητέρας.
• Κοινωνική Απομόνωση: Η απομόνωση και η έλλειψη κοινωνικών επαφών που μπορεί να προκύψουν μετά από τις αυξημένες απαιτήσεις της μητρότητας μπορούν να επιδεινώσουν τα συναισθήματα θλίψης και μοναξιάς.
• Οικονομικές Δυσκολίες: Οι οικονομικές πιέσεις και η αβεβαιότητα για το μέλλον μπορεί να προσθέσουν άγχος και να συμβάλουν στην ανάπτυξη κατάθλιψης.

4. Παράγοντες που Σχετίζονται με την Εγκυμοσύνη και τον Τοκετό

• Δύσκολος ή Τραυματικός Τοκετός: Μια δύσκολη ή τραυματική εμπειρία τοκετού μπορεί να οδηγήσει σε επιλόχειο κατάθλιψη ή μετατραυματική διαταραχή άγχους (PTSD).
• Πρόωρος Τοκετός ή Επιπλοκές στο Μωρό: Η ανησυχία για την υγεία του μωρού, ειδικά αν γεννηθεί πρόωρα ή έχει προβλήματα υγείας, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.
• Μη Προγραμματισμένη ή Ανεπιθύμητη Εγκυμοσύνη: Μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να δημιουργήσει ψυχολογικές προκλήσεις και συναισθηματική δυσφορία.

5. Γενετικοί Παράγοντες

• Οικογενειακό Ιστορικό Κατάθλιψης: Η κληρονομικότητα μπορεί να παίξει ρόλο, καθώς γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή άλλων ψυχικών διαταραχών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης.

Κάθε γυναίκα μπορεί να έχει ένα συνδυασμό από τους παραπάνω παράγοντες και σύμφωνα με εκείνους που συντέλεσαν για να προκληθεί η επιλόχειος κατάθλιψη να διαφέρει και η σοβαρότητα της.

Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης;

Τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης ποικίλλουν σε ένταση και διάρκεια και μπορούν να επηρεάσουν τη συναισθηματική, σωματική και συμπεριφορική κατάσταση μιας νέας μητέρας. Ακολουθούν τα κύρια συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν:

Συναισθηματικά Συμπτώματα

• Έντονη Θλίψη ή Κενότητα: Η νέα μητέρα νιώθει αίσθημα βαθιάς λύπης ή συναισθηματικού κενού που παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Ευερεθιστότητα και Ανησυχία: Κάποια από τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης είναι συχνά επεισόδια εκνευρισμού, οργής ή υπερβολικής ανησυχίας για καθημερινά ζητήματα.
• Απώλεια Ευχαρίστησης: Η μητέρα παρουσιάζει απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες ή χόμπι που κάποτε ήταν ευχάριστα για εκείνη στην καθημερινότητα της.
• Αίσθημα Ενοχής ή Αναξιότητας: Ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που συναντάμε κατά την επιλόχειο κατάθλιψη είναι οι σκέψεις που κάνει η μητέρα πως δεν είναι αρκετά καλή ή ότι αποτυγχάνει να φροντίσει το μωρό της.
• Έντονο Άγχος: Τα επίπεδα άγχους είναι υψηλά και παρατηρείται ανεξήγητος φόβος για το μέλλον, την υγεία του μωρού ή την ίδια την ικανότητά της μητέρας να είναι καλή.
• Απελπισία και Απογοήτευση: Η ίδια έχει την αίσθηση ότι τα πράγματα δεν θα βελτιωθούν ποτέ.

Σωματικά Συμπτώματα

• Κόπωση και Εξάντληση: Η μητέρα νιώθει υπερβολική κούραση, ακόμα και μετά από αρκετό ύπνο, και αδυναμία να ολοκληρώσει καθημερινές δραστηριότητες.
• Προβλήματα Ύπνου: Η μητέρα μπορεί να παρουσιάσει είτε αϋπνία είτε επιθυμία για υπερβολικό ύπνο.
• Αλλαγές στην Όρεξη για Φαγητό: Σχετικά με το φαγητό που καταναλώνει μπορεί να υπάρξει απώλεια όρεξης ή υπερφαγία, με αντίστοιχη απώλεια ή αύξηση βάρους.
• Σωματικοί Πόνοι: Συχνοί πονοκέφαλοι, στομαχικές διαταραχές ή πόνοι χωρίς εμφανή φυσική αιτία. Συνήθως αυτό το σύμπτωμα οι γυναίκες το αμελούν καθώς θεωρούν ότι είναι φυσιολογικό μετά τον τοκετό και την κούραση από την νέα καθημερινότητα με το μωρό.

Συμπεριφορικά Συμπτώματα

• Απόσυρση από Κοινωνικές Δραστηριότητες: Αποφυγή φίλων, οικογένειας ή δραστηριοτήτων που συνήθως απολαμβάνει. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι αποτέλεσμα της νέας καθημερινότητας αλλά ένα σύμπτωμα της επιλόχειου κατάθλιψης.
• Δυσκολία στη Σύνδεση με το Μωρό: Η νέα μητέρα νιώθει αίσθημα απόσυρσης ή αποστασιοποίησης από το μωρό, ή ακόμη και φόβος ότι μπορεί να το βλάψει.
• Αδυναμία Φροντίδας του Εαυτού της: Η αδιαφορία για την προσωπική φροντίδα, όπως η υγιεινή ή η εμφάνιση είναι ακόμη ένα σύμπτωμα της επιλόχειου κατάθλιψης που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην μητέρα.

• Αυτοκαταστροφικές Σκέψεις: Σε προχωρημένο στάδιο της επιλόχειου κατάθλιψης υπάρχουν σκέψεις αυτοτραυματισμού ή ακόμη και αυτοκτονίας, που σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.
• Παλινδρομήσεις στις Κακές Συνήθειες: Επανεμφάνιση παλαιότερων προβλημάτων συμπεριφοράς ή ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος ή οι κρίσεις πανικού.

Αν μια μητέρα ή κάποιος από το περιβάλλον της παρατηρήσει αυτά τα συμπτώματα για περισσότερες από δύο εβδομάδες ή εάν αυτά επηρεάζουν την καθημερινή ζωή και τις σχέσεις της, είναι σημαντικό να ζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για να αντιμετωπίσει άμεσα την επιλόχειο κατάθλιψη πριν η κατάσταση γίνει πιο σοβαρή.

Πώς γίνεται η διάγνωση της επιλόχειου κατάθλιψης;

Η διάγνωση της επιλόχειου κατάθλιψης γίνεται μέσω μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει αξιολόγηση των συμπτωμάτων, προσωπικό ιστορικό και χρήση ειδικών εργαλείων και κριτηρίων. Επιπλέον γίνεται συνήθως από επαγγελματίες υγείας, όπως ψυχιάτρους ή γυναικολόγους. Ωστόσο αυτή η διαδικασία είναι κρίσιμη για την έγκαιρη παρέμβαση και τη σωστή αντιμετώπιση της κατάστασης, ώστε να αντιμετωπιστεί όσο πιο άμεσα και ομαλά γίνεται για εκείνη και το οικογενειακό της περιβάλλον.

Πώς αντιμετωπίζεται η επιλόχειος κατάθλιψη;

Η αντιμετώπιση της επιλόχειου κατάθλιψης είναι πολύπλευρη και προσαρμόζεται ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε μητέρας. Οι μέθοδοι θεραπείας της επιλόχειου κατάθλιψης περιλαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη, φαρμακευτική αγωγή, και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κύριοι τρόποι για την αντιμετώπιση της επιλόχειου κατάθλιψης:

1. Ψυχολογική Υποστήριξη και Ψυχοθεραπεία

Μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μορφές θεραπείας για την κατάθλιψη είναι εκείνη που εστιάζει στην αναγνώριση και αλλαγή αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών που συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

Μέσα από την ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής θα εστιάζει στις διαπροσωπικές σχέσεις και τις κοινωνικές δεξιότητες. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βοηθήσει τη μητέρα να βελτιώσει τις σχέσεις της με το σύντροφο, την οικογένεια ή τους φίλους, μειώνοντας έτσι τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Τέλος είναι σημαντικό να υπάρχει παροχή συναισθηματικής υποστήριξης από άλλες μητέρες που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην μείωση των συναισθημάτων απομόνωσης και μοναξιάς και η επιλόχειος κατάθλιψη να αντιμετωπιστεί πιο εύκολα.

2. Φαρμακευτική Αγωγή

Σε περιπτώσεις μέτριας έως σοβαρής επιλόχειου κατάθλιψης, οι γιατροί μπορεί να προτείνουν αντικαταθλιπτικά. Αυτά τα φάρμακα βοηθούν στην εξισορρόπηση των χημικών ουσιών στον εγκέφαλο που επηρεάζουν τη διάθεση.

Επιπλέον, σε περιπτώσεις επιλόχειας ψύχωσης ή σοβαρών διαταραχών διάθεσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα που βοηθούν στον έλεγχο των ψευδαισθήσεων, των παραληρητικών ιδεών και των συναισθηματικών διακυμάνσεων.

Ωστόσο ορισμένα φάρμακα μπορεί να μην είναι κατάλληλα για μητέρες που θηλάζουν. Ο ψυχίατρος θα πρέπει να επιλέξει φάρμακα που είναι ασφαλή τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό.

3. Υποστήριξη από το Οικογενειακό και Φιλικό Περιβάλλον

Η υποστήριξη από το σύντροφο, την οικογένεια και τους φίλους είναι κρίσιμη για μια μητέρα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει βοήθεια στη φροντίδα του μωρού, της οικιακής δουλειάς και στην εξασφάλιση χρόνου για ξεκούραση και αυτοφροντίδα.

4. Αλλαγές στον Τρόπο Ζωής

Για να αντιμετωπιστεί πιο άμεσα η επιλόχειος κατάθλιψη η μητέρα θα πρέπει να κάνεις κάποιες μικρές αλλά και μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητα της.

Έτσι η τακτική άσκηση, ακόμη και η ήπια, όπως το περπάτημα, μπορεί να βοηθήσει στην απελευθέρωση ενδορφινών, που βελτιώνουν τη διάθεση. Ακόμη η υγιεινή διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συνολικής ευεξίας και της ενέργειας της μητέρας.

Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Σημαντικό είναι η εξασφάλιση διαλειμμάτων για ξεκούραση και ύπνο.

Τέλος κάποιες τεχνικές, όπως η γιόγκα ή ο διαλογισμός, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους και στην βελτίωση της συναισθηματικής ισορροπίας.

5. Νοσηλεία και Εξειδικευμένη Φροντίδα

Σε περιπτώσεις επιλόχειας ψύχωσης ή σοβαρής κατάθλιψης με αυτοκτονικές σκέψεις, μπορεί να απαιτείται νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική για σταθεροποίηση και παρακολούθηση. Υπάρχουν κέντρα που προσφέρουν εξειδικευμένη φροντίδα για μητέρες με επιλόχειο κατάθλιψη παρέχοντας θεραπεία σε συνδυασμό με φροντίδα του μωρού.

Ο ψυχίατρος θα προσαρμόσει την θεραπεία της επιλόχειου κατάθλιψης σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε μητέρας. Η έγκαιρη παρέμβαση και η σωστή υποστήριξη μπορούν να βοηθήσουν στην πλήρη αποκατάσταση της ψυχικής υγείας.

Σε πόσο χρονικό διάστημα εμφανίζεται ή επιλόχειος κατάθλιψη;

Η επιλόχειος κατάθλιψη συνήθως εμφανίζεται μέσα στις πρώτες 4 έως 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή εντός του πρώτου έτους μετά τη γέννηση του μωρού.

• Πρώτες 2-3 Εβδομάδες: Αρχικά πολλές γυναίκες βιώνουν την επιλόχειο θλίψη (baby blues) που χαρακτηρίζεται από ευαισθησία, κλάμα, και διακυμάνσεις στη διάθεση όπως έχουμε αναφέρει και παραπάνω. Αυτά τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και υποχωρούν μέσα σε δύο εβδομάδες χωρίς να απαιτείται κάποια θεραπεία. Τα συμπτώματα αυτά θεωρούνται φυσιολογικά και συνήθως αμελούνται.

• Μεταξύ 4ης και 6ης Εβδομάδας: Η επιλόχειος κατάθλιψη αρχίζει συχνά να εκδηλώνεται σε αυτό το χρονικό διάστημα, δηλαδή, μεταξύ 4^ης και 6^ης εβδομάδας μετά τον τοκετό, όταν τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα και διαρκούν περισσότερο από την επιλόχειο θλίψη. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν πέραν των δύο εβδομάδων, τότε μπορεί να υποδηλώνουν επιλόχειο κατάθλιψη.
• Μέχρι και 3 Μήνες Μετά τον Τοκετό: Πολλές περιπτώσεις επιλόχειου κατάθλιψης εμφανίζονται κατά τους πρώτους τρεις μήνες. Οι αλλαγές στη ζωή της νέας μητέρας και οι αυξανόμενες απαιτήσεις φροντίδας του μωρού μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
• Μέχρι 6 Μήνες Μετά τον Τοκετό: Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί ή να ενταθεί μέχρι και 6 μήνες μετά τον τοκετό. Παράγοντες όπως η σωματική εξάντληση, η έλλειψη ύπνου, οι ορμονικές αλλαγές και οι προσωπικές και οικογενειακές προκλήσεις συμβάλλουν σε αυτήν.
• Μέχρι 12 Μήνες Μετά τον Τοκετό: Παρόλο που η επιλόχειος κατάθλιψη συνήθως εμφανίζεται μέσα στους πρώτους 6 μήνες, υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστεί ή να αναγνωριστεί ακόμα και μέχρι τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Είναι πιο σπάνιο αλλά μπορεί να συμβεί.

Πόσο χρονικό διάστημα χρειάζεται μια γυναίκα για να αντιμετωπίσει πλήρως την επιλόχειο κατάθλιψη;

Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται μια γυναίκα για να αντιμετωπίσει πλήρως την επιλόχειο κατάθλιψη ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την ανταπόκριση στη θεραπεία και τους υποστηρικτικούς παράγοντες του περιβάλλοντος της. Γενικά, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες έως και ένα χρόνο ή περισσότερο. Πιο συγκεκριμένα:

• Μερικούς Μήνες (3-6 μήνες): Για πολλές γυναίκες με ήπια συμπτώματα, η βελτίωση μπορεί να συμβεί μέσα σε αυτό το διάστημα με την κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη από το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.

• 6-12 Μήνες: Οι περισσότερες περιπτώσεις μέτριας έως σοβαρής επιλόχειου κατάθλιψης αντιμετωπίζονται μέσα σε 6-12 μήνες.
• Περισσότερο από 12 Μήνες: Σε περιπτώσεις χρόνιων ή πολύ σοβαρών συμπτωμάτων, η θεραπεία και η υποστήριξη μπορεί να διαρκέσουν πάνω από ένα χρόνο.

Συμπερασματικά

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα μιας μητέρας. Παρουσιάζεται συνήθως μέσα στους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και μέχρι τον πρώτο χρόνο. Τα συμπτώματα ποικίλλουν από ήπια θλίψη έως σοβαρές καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή και τις σχέσεις. Η αντιμετώπισή της απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, υποστήριξη από το περιβάλλον και αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Αν έχεις παρατηρήσει στον εαυτό σου, σε φιλικό ή συγγενικό σου πρόσωπο κάποια από τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης θα πρέπει να απευθυνθείς άμεσα σε κάποιον ειδικό υγείας όπως ο ψυχίατρος, ώστε να γίνει η έγκαιρη διάγνωση της και στη συνέχεια να ξεκινήσουν οι διαδικασίες θεραπείας της.